Vodič „Vinski putevi Šumadija i Pomoravlje“ promovisan je danas u Kući Đure Jakšića u Kragujevcu. Na promociji su govorili autor Zoran Dragoljević Žorž i direktor GTO „Kragujevac“ Bojan Pavlović.

Ovaj vodič je autorsko delo Zorana Dragoljevića Žorža publiciste, vinskog viteza Šumadije i vinskog eksperta. Publikacija na srpskom jeziku odštampana je početkom marta 2021. Godine, u izdanju Gradske turističke organizacije Kragujevac i udruženja „Wine Expert Kragujevac“, kao pilot projekat u okviru programa razvoja vinskog turizma Srbije. Namenjena je pre svega putnicima, turistima, ljubiteljima vina i gastro hedonistima, ali isto tako i pružaocima usluga u ovoj oblasti turizma kao što su: vinarije, turističke organizacije i agencije, hoteli, restorani, vinoteke, lokalni prehrambeni proizvođači, prevoznici i specijalizovani mediji.

Ova sveobuhvatna i informativna publikacija na 60 stranica predstavlja dve značajne vinske regije Šumadiju i Pomoravlje, a u okviru njih i najinteresantnije vinske ture. Detaljno je opisano 56 vinarija sa svim korisnim podacima i preko 200 vina sa preporukom i opisom onih najboljih. Vodič je opremljen brojnim fotografijama i sa četiri mape vinogradarskih rejona i vinogorja. U vodiču su predstavljeni i najznačajniji kulturno-istorijski spomenici, srpski srednjovekovni manastiri, kao i značajne prirodne retkosti i znamenitosti. Predstavljen je i kalendar vinskih manifestacija u Šumadiji i Pomoravlju.

Prostor koji obuhvata i opisuje ovaj vodič predstavlja najznačajnije vinske regije u Srbiji, kako po tradiciji, srpskim autohtonim sortama vinove loze koje se od vajkada gaje (prokupac ili kameničarka, skadarka, smederevka i tamjanika), tako i po vinima vrhunskog kvaliteta koja se prave u vinarijama kao što su: Aleksandrović, Radovanović, Despotika, Temet, Lastar, Rubin i brojne druge. Ovo je jedina regija u Srbiji u kojoj su dve kraljevske porodice Obrenović i Karađorđević imale svoje vinograde i vinarije u kojima se i danas proizvodi vino. Posebno je značajno istaći da u Topoli na lokalitetu Oplenac, Kraljevska vinarija koju je podigao 1931. godine kralj Aleksandar I Karađorđević, danas proizvodi vina visokog kvaliteta, a u sklopu vinarije je i muzejska postavka koja kroz brojne zbirke pruža pregled razvoja vinarstva u Srbiji. Tako je i najinteresantnija ponuda u okviru vinskog turizma Srbije upravo „Kraljevska vinska tura“ koja prolazi istorijskim, a ujedno i savremenim vinsko-gasrtonomskim putem Šumadije.

U pripremi je izdanje vodiča na engleskom jeziku i web aplikacija za mobilne uređaje.

Vodič u štampanom izdanju je dostupan u udruženju „Wine Expert“ i u Turističkom informativnom centru Kragujevac, a u elektronskoj formi dostupan je na sledećem linku: https://gtokg.org.rs/wp-content/uploads/2021/02/Vinski-putevi-Sumadija-i-Pomoravlje-SRP-WEB.pdf

Na promociji je najavljen i 6. Salon vina, koji će biti održan 18. juna u Kongresnom centru hotela Kragujevac, kao i izložba „Vinska kraljevska Srbija u 12 priča“, autora Zorana Rapajića, koja će biti održana dan ranije u galeriji Kuće Đure Jakšića u Kragujevcu.

Priredio: GTO „Kragujevac“

Foto: Emina Dramlić

Vinski put Šumadija

Uvod u Vodič „Vinski putevi Šumadija i Pomoravlje“

„Vinski put Šumadija nazivamo i „Kraljevski vinski put“, kako zbog činjenice da se na njemu nalazi Kraljevska vinarija na Oplencu koju
je izgradio kralj Aleksandar I Karađorđević 1931. godine i koja je temelj moderenog srpskog vinarstva, tako i zbog šumadijskih vina vrhunskog kvaliteta za koja često kažemo da su toliko dobra kao da su za kraljeve pravljena. Centar vinogradarskog rejona Šumadija udaljen je od glavnog grada Beograda oko
100 km, a glavni grad Šumadije Kragujevac udaljen je oko 150 km od aerodroma „Nikola Tesla“. Duga je istorija i tradicija vinskog turizma u Srbiji koju je utemeljio knez Mihailo Obrenović krajem XIX veka a zvaničan početak bio je organizovanje Prve smederevske izložbe grožđa od 26. do 29. septembra 1899. godine, da bi se u prvoj polovini XX veka nastavile i organizovane posete „Venčačkoj vinogradarskoj zadruzi“ u mestu Banja kod Aranđelovca
koju su posećivale mnoge strane delegacije, đačke i stručne ekskurzije, kao i značajne ličnosti među kojima su bili Eleonora Ruzvelt, Franš d’ Epere i mnogi drugi ljubitelji vina i turisti. Od 1931. godine organizovane su turističke posete Kraljevskoj vinariji koju je podigao kralj Aleksandar I Karađorđević na
Oplencu u Topoli. Vinogradarski rejon Šumadija površine je 248.282,80 ha, najznačajni je deo vinorodne Srbije i Regiona centralna Srbija, prostire se
od 44032’ geografske širine na severu do 43052’ geografske širine na jugu, na brežuljkasto-brdskom pojasu južno od Beograda, gde preovlađuju šume hrasta lužnjaka, jasena, vrbe, topole, hrasta cera i sladuna, kao i bukove šume. Glavna karakteristika pejzaža ovog rejona su brdoviti i valoviti tereni koji su često sa šumama, posebno na višim terenima (obronci planina Rudnik, Venčac i Bukulja), kao i brojnim voćnjacima i parcelama sa ratarskim kulturama. Na pejzaže ovog rejona utiču doline reka: Lepenica, Uglješnica, Rača, Jasenica, Kubršnica, reka Gruža sa Gružanskim jezerom. Na istočnoj strani je široka dolina reke Velike Morave, kroz koju prolazi međunarodni autoput E75. Ovim rejonom obuhvaćene su teritorije opština: Aranđelovac, Topola, Smederevska Palanka, Velika Plana, Rača, Lapovo, Batočina, Kragujevac i Knić. Od prirodnih retkosti i znamenitosti u Šumadiji, pored spomenutih reka i jezera, najinteresantniji su pećina Risovača kod Aranđelovca i Bukovička banja sa mineralnim izvorima u Aranđelovcu, parkovski kompleks i kraljevski vinogradi na Oplencu, park Bukovičke banje u Aranđelovcu, spomen-park Šumarice u Kragujevcu.
Od kulturno-istorijskih spomenika interesantne su: Crkva Svetog Arhangela Gavrila u selu Borač, u podnožju Boračkog krša,
podignuta 1359. godine, koja spada među najznačajnije srpske srednjevekovne spomenike, a potiče iz doba dinastije Nemanjića, crkva brvnara Pokajnica, crkva Zahvalnica i Karađorđeva crkva u Topoli XIX vek, crkva i mauzolej Sv. Đorđa na Oplencu početak XX veka, manastiri: Venčac XV vek, Koporin XV vek i Drača XVIII vek, Stara crkva zajedno sa prvom srpskom skupštinom u Kragujevcu, kao i spomenici kulture sa početka XIX veka, koji svedoče o nastajanju nove srpske države u Aranđelovcu, Orašcu (Marićevića jaruga), Topoli i Kragujevcu. Zanimljivo je da se Šumadijski rejon nalazi na istoj geografskoj širini kao Bordo u Francuskoj. Klima u Šumadiji je umerenokontinentalna sa znatnim mikroklimatskim razlikama koje nastaju zbog veličine regije i
visinskih razlika terena (od 100 do 1130 mn/v), a većina vinogorja nalazi se na nadmorskim visinama od 80 m do 500 m n/v. Vetrovi duvaju najčešće sa zapada i severoistoka. Ova regija pruža odlične mogućnosti za vinogradarstvo, ima visok stepen osunčanosti, visoke temperaturne razlike između dana i noći i dobar godišnji raspored padavina, a vina iz ovog rejona imaju svežinu, harmoničnost, ali i punoću i ekstraktivnost.
Vinogradarski rejon Šumadija se sastoji od 4 vinogorja: Krnjevačko vinogorje, Oplenačko vinogorje, Račansko vinogorje i Kragujevačko vinogorje u kom je Vinogradarska oaza Grošnica kod Kragujevca. U Šumadijskom rejonu nalazi se 1119,79 ha vinograda od čega je 585,58 ha sa stonim sortama i 534,21 ha sa vinskim sortama. U ovom rejonu oko 5.000 poljoprivrednih gazdinstava poseduje vinograde. U Šumadiji se gaji 18 belih sorti vinskog grožđa i 13 crvenih, a najčešće sorte grožđa su od belih: sauvignon blanc, chardonnay, pinot blanc, riesling (rhine), semillion, viognier i autohtone bele sorte: smederevka, tamjanika i morava, a od crvenih sorti grožđa: merlot, cabernet sauvignon, cabernet franc, malbec, shiraz i autohtona crvena sorta prokupac
(kameničarka). U Šumadijskom vinogradarskom rejonu danas ima preko 30 savremenih vinarija i dva manastirska podruma koje proizvode vina
visokog kvaliteta, kao i vrhunska vina sa geografskim poreklom i oznakom „Šumadija“ u preko tri miliona litara vina godišnje i više od
160 različitih etiketa“.