Međunarodni dan sećanja na žrtve Holokausta, ustanovljen na dan kada je Crvena armija 1945. godine oslobodila najozloglašeniji logor smrti u porobljenoj Evropi Aušvic-Birkenau, obeležava se u Srbiji i širom sveta. U Njujorku će biti otvorena izložba „Knjiga imena žrtava Holokausta Jad Vašem“ koja abecednim redom navodi imena svake od približno 4.800.000 žrtava koje su trenutno dokumentovane i potvrđene.
Međunarodni dan sećanja na žrtve Holokausta ustanovljen je 1. novembra 2005. godine rezolucijom Generalne skupštine UN, a u znak sećanja na dan kada su vojnici Crvene armije 27. januara 1945 oslobodili Aušvic sa 7.500 zatvorenika.
Sećanje na žrtve logora Jasenovac
U borbama je život izgubio 231 sovjetski vojnik.
Opredeljujući se za dan oslobođenja Aušvica, Generalna skupština UN rukovodila se potrebom reafirmacije ljudskih prava, prevencije i kažnjavanja zločina genocida, kao i stalno prisutne opasnosti od rasne, nacionalne i verske mržnje zasnovanih na predrasudama.
Drugi svetski rat odneo je više od šest miliona nedužnih žrtava – pripadnika jevrejskog naroda, a Aušvic, Treblinka, Mauthauzen, Dahau, Majdanek, Jasenovac, Staro Sajmište, Jajinci, logor „Crveni Krst“ u Nišu, neka su od masovnih stratišta nevinih žrtava.
Nacistički koncentracioni logor za masovno uništenje stanovništva Aušvic u Poljskoj osnovan je 1940. godine. Za pet godina koliko je postojao, do oslobođenja 27. januara 1945. godine bio je fabrika smrti u koju je nacistička Nemačka deportovala 1.300.000 ljudi.
Procenjuje se da je u Aušvicu ubijeno 1.100.000 ljudi od kojih su 1.000.000 bili Jevreji. Najviše ih je ubijeno odmah po dolasku u logor u gasnim komorama.
Knjiga “Jasenovac milo selo moje”autora Novice Antića i Milke Antić
Knjiga Jasenovac, milo selo moje predstavlja autentično i jedinstveno delo srpske memorijalne kulture nastalo iz velikog entuzijazma i neverovatne ljubavi jasenovačkih Srba prema rodnom mestu .
Nekad značajan industrijski i privredni gradić Jasenovac, u svetu je poznat po najmračnijoj strani čovečanstva, zloglasnom ustaškom logoru kome se po monstruoznosti, ljudskoj patnji i bezumlju oličenom u mržnji čoveka prema čoveku i detetu, ne može naći pandam u svetu. Ovo je jedinstvena knjiga o svim Srbima koji su rađani, živeli i umirali u Jasenovcu na Savi, o njihovim običajima, Crkvi, dijalektu, ljubavima, životu sa komšijama Hrvatima i meštanima okolnih sela Uštice, Mlake i Jablanca, ali i o stradanju.
Kako jedan čitalac reče, ovo je knjiga koja se ne sme čitati na početku dana, jer je prožeta neverovatnim emocijama i svedočenjima o sudbinama jasenovačih Srba i njihovom stradanju do potpunog istrebljenja.
Jasenovac je jedan od najbolnijih spomenika srpskog nacionalnog stradanja uopšte, ali i sramno podsećanje na nemar koji kao narod pokazujemo prema sopstvenom mučeništvu koje se desilo u tom ‘’paklu na zemlji’’, koje zarad našeg identiteta i opstanka treba postati mesto srpskog pokloništva. Ne da bi smo gajili mržnju, nego da bi smo praštali i znali više da cenimo sebe, svoje pretke i njihovu žrtvu. Knjiga je pisana dijalektom tog kraja i ilustrovana sa preko šest stotina autentičnih fotografija iz perioda od pre Drugog svetskog rata do danas. Sadrži jedinstven popis srpskih kuća i porodica koje su više vekova unazad, pa sve do nesrećnog građanskog rata u SFRJ devedesetih godina dvadesetog veka, živele u Jasenovcu na Savi, kao i karakteristične primere njihovog lokalnog govora, pesama te rečnik zavičajnog jezika sa posebnostima jasenovačkog kraja. Ostatak poklanog naroda, da se poslužimo pesničkom rečju, oni koji su sačuvali glavu i nastavili život u Jasenovcu posle Drugog svetskog rata, konačno su proterani i poubijani 1995. godine, u toj novoj srpskoj tragediji bez katarze. Tako se zatvorio krug pitomog i nekada prilično razvijenog i životom punog Jasenovca, koji je danas praktično pusto mesto.
Milka Antić i Novica Antić
Autori su ovu knjigu stvorili sa osećanjem velikog duga prema svojim najmilijim i velikom ljubavlju prema Jasenovu iz koga su potekli. Čitalac knjige Jasenovac milo selo moje, osećaće se kao i Milka Antić, devojačko Kotur, kada se nakon četvrt veka vratila u opusteli zavičaj, u kome osim grobova i bola u grudima više nema ništa. Opšti utisak je da ovakvih knjiga nedostaje u našoj kulturi i kolektivnom pamćenju, jer zato što se nismo sećali i pamtili, ponovila nam se jasenovačka tragedija pred kraj dvadesetog veka. O Jasenovcu danas naslikovitije svedoči neverovatan muk i tišina koja u njemu vlada i koju osećaju svi koji mu dođu u pohode.
RTS.rs/Ucentar.rs
Foto :Privatna arhiva /Wikipedija
