piše: Saša Zarić

Na dan 7. jula 1941. godine ubijen je žandarmerijski kaplar Milenko Braković iz gružanskog sela Donja Vrbava.

Zadojen komunističkom mržnjom prema svemu što je srpsko, prema Kraljevini Jugoslaviji, Žikica Jovanović Španac, ubio je na seoskom vašaru u Beloj Crkvi kod Valjeva žandarmerijskog kaplara Milenka Brakovića i žandarmerijskog narednika Bogdana Lončara. Ovim ubistvima ni krivih ni dužnih srpskih žandarma, pokrenut je građanski rat u bivšoj Kraljevini Jugoslaviji.

Brakovići potiču iz bratstva Batronožića i svi su potomci Braka koji je živeo od 1625. godine do 1706. godine. Za Braka se zna da potiče od loze Vuka Brankovića, srpskog junaka koji je učestvovao u boju na Kosovu protiv Osmanlija i u njemu komandovao desnim krilom srpske vojske, a kasnije, nakon pada srpske države pokušao da se odupre Osmanlijama i očuva nezavisnost svoje oblasti. Brakovići su se u gružansku Donju Vrbavu doselili ili 1730. ili 1804. godine.

Milenko Braković je rođen 1904. godine u Donjoj Vrbavi, od oca Koste i majke Jovanke. Imao je još dva brata i tri sestre. Milenko je odrastao u siromašnoj porodici. Od detinjstva je patrijahalno vaspitavan i krasile su ga sve vrline čestitog srpskog seljaka pa je bio cenjen i poštovan u svojoj Vrbavi. Na početku Drgog svetskog rata je službovao u Zavlaci kao žandarmerijski kaplar. U Zavlaci je imao i verenicu, ali je svadbu odložio zbog početka rata i okupacije.

Porodica ga tajno sahranila u D. Vrbavi

Snove, nadanja i život mladog Milenka Brakovića prekinuo je pucanj iz puške Žikice Jovanovića Španca. Dogodilo se to u ponedeljak, 7. jula 1941. godine, na Ivanjdan, u Beloj Crkvi kod Valjeva. Tog dana je trebao da se održi vašar, kao i decenijama unazad. Međutim zbog ratnog stanja, nakon liturgije u crkvi, predsednik opštine i seoski starešina saopštili su narodu da vašara neće biti. Narod se ubrzo razišao, ali oko kafene je ipak ostalo okupljeno oko stotinak meštana.

Oko pet sati popodne, kod kafane se pojavila grupa od oko petnaestak dobro naoružanih partizana, pripadnika Rađevačke čete. Prisutnim meštanima se obratio tamošnji opančar, komunista Bogoljub Rakić, koji je reč dao političkom komesaru Žikici Jovanoviću Špancu. Španac je u svom govoru veličao boljševičku revoluciju i Staljina. Kasnije su partizani napustili Belu Crkvu a narod je počeo da se razilazi.

U međuvremenu, predsednik opštine je pozvao žandarmerijsku patrolu iz susedne Zavlake da dođe u Belu Crkvu. Kod kafane su ubrzo stigli žandarmi Bogdan Lončar i Milenko Braković. Dok su oni obavljali svoju službenu dužnost i razgovarali ispred kafane sa meštanima i predsednikom opštine, partizani su obavešteni o prisustvu žandarma u Beloj Crkvi. Dok su još žandarmi Lončar i Braković razgovarali sa predsednikom opštine, ispred kafane je pristigao Žikica Jovanović Španac sa partizanima. Partizani i žandarmi pozvali su jedni druge da polože oružje. Potom su vatrenim oružjem iz neposredne blizine ubijeni srpski žandarmi Bogdan Lončar i Milenko Braković.

Posle ubistva u Beloj Crkvi, Milenko Braković je sahranjen na groblju u Zavlaci. Kasnije je njegove posmrtne ostatke rodbina tajno prenela i sahranila u Vrbavi. Tu su mu podigli i nadgrobni spomenik ali su ga komunisti posle rata porušili. Spomenik Milenku Brakoviću su rođaci obnovili 1970. godine.

Okružni sud u Šapcu je polovinom decembra 2008. godine usvojio zahtev za rehabilitaciju žanarmerijskog kaplara Milenka Brakovića i žandarmerijskog narednika Bogdana Lončara. Sud je zaključio da su Lončar i Braković lišeni života 7. jula 1941.godine u Beloj Crkvi, opština Krupanj, kao žrtve progona i nasilja od strane pripadnika partizanskog pokreta, čime je povređeno njihovo pravo na život.

izvor poreklo.rs

Sudija koji je rehabilitovao žandarme iz Bele Crkve:

Žikica Španac 7. jula nije počeo ustanak nego je pucao u Srbe

– I dalje postoje otpori da se prihvati istina o tome šta se desilo u Beloj Crkvi 1941 – kaže za „Blic“ Gojko Lazarev, sudija koji je rehabilitovao žandarme koje je pre 75 godina ubio Žikica Jovanović Španac.

– Tog 7. jula 1941. Žikica Jovanović i još jedan lokalni alkoholičar Cvetin Soldatović pucali su na obične srpske žandarme Bogdana Lončara i Milenka Brakovića, iako tamo i na 50 kilometara u okolini nije bilo nijednog nemačkog vojnika. Te činjenice koje pokazuju da to nije mogao biti početak ustanka protiv okupatora već početak borbe za vlast i revolucije neki i dalje odbijaju da prihvate – kaže Lazarev koji je sada predsednik Višeg suda u Šapcu.

On navodi da najviše otpora činjenicama pružaju ljudi koji su decenijama bili izloženi komunističkoj propagandi koja je 7. jul slavila kao Dan ustanka u Srbiji.

bratoubica ŽJ Španac

– Ljudi teško prihvataju promene i stvarnost koja je drugačija od njihovih uverenja. Oni koji su bili na strani Josipa Broza ne žele da sagledaju činjenice pa će i ove godine slaviti taj dan, kada je u stvari Srbin pucao na Srbina – navodi Lazarev.

Datum 7. juli 1941. kada je politički komesar Žikica Jovanović Španac na Ivanjdanskom vašaru u Beloj Crkvi kod Krupnja ubio srpske žandarme Bogdana Lončara i Milenka Brakovića slavljen je do 2001. godine.

Prvoj proslavi 1945. prisutvovao je i Josip Broz Tito koji je predložio Jovanovića za narodnog heroja. Bogdanu Lončaru je 2000. podignut spomenik u porti crkve Svetog Đorđa u Beloj Crkvi, a pored njega je 2002. podignut i spomenik Milenku Brakoviću.

– Lončar i Braković su ubijeni bez odluke suda i bez sprovedenog postupka, samo iz ideološko-političkih razloga, kao žrtve progona i nasilja od strane pripadnika partizanskog pokreta, čime je povređeno njihovo pravo na život – naveo je sudija Gojko Lazarev u obrazloženju rehabilitacije Bogdana Lončara i Milenka Brakovića.

(izvor BLIC

https://www.blic.rs/vesti/drustvo/kontroverze-sudija-koji-je-rehabilitovao-zandarme-iz-bele-crkve-zikica-spanac-7-jula/31wz97l