Ova godina u Kragujevcu biće posvećena knezu Mihailu jedinom vladaru rođenom u tom gradu

Skupština grada Kragujevca, na svom poslednjem ovogodišnjem zasedanju 28. decembra, povodom dva veka od rođenja, proglasila je 2023. za godinu kneza Mihaila Obrenovića, jedinog vladara Srbije koji se rodio u ovom gradu.

Kako je najavljeno Kragujevac će ovaj jubilej proslaviti različitim kulturnim manifestacijama koje će početi u februaru naredne godine i trajaće sve do jeseni a najavljeno je i podizanje spomenika knezu Mihailu.

– Za grad Kragujevac je obeležavanje 200 godina od rođenja kneza Mihajla značajan datum iz razloga što je on, najmlađe dete kneza Miloša, jedini vladar rođen u našem gradu. Obeležavanje ovog datuma je naša obaveza ne samo prema viteškom knezu Mihajlu koji je svojom mudrom državotvornom politikom i vojnim akcijama uspeo da oslobodi srpske gradove od Turaka, već i prema dinastiji Obrenović, koja je od male srpske varošice stvorila prestoni grad Kneževine Srbije. Ništa od onog, što mi danas volimo sa ponosom da ističemo i kažemo da to što je bilo prvo u Srbiji, ne bi bilo u Kragujevcu da nije bilo vladara iz vladarske kuće Obrenovića, Miloša i Mihajla, kaže za Danas Miroslav Petrašinović, predsednik Skupštine grada Kragujevca.

Miljan Bjeletić, član Gradskog veća za kulturu, za jesen je najavio program „Dani kneza Mihajla”, u kome će učestvovati Srpska akademija nauka i umetnosti, Institut za umetnost i književnost iz Beograda i kragujevačke ustanove kulture.

Obrazlažući odluku da sledeća godina bude proglašena godinom kneza Mihajla, Bjeletić je istakao, da je on bio najobrazovaniji srpski knez 19. veka i jedan od najelokventnijih vladara tadašnje Evrope.

A, od pomenutih kragujevačkih ustanova kulture vodeću ulogu u programskim aktivnostima oko obeležavanja jubileja Mihaila Obrenovića imaće Narodni muzej Šumadije, budući da je planirano da u 2023. godini bude uređene dvorište ove ustanove kulture, kao i sređivanje konaka kneza Mihajla koji se nalazi u dvorištu muzeja.

Po rečima Miloša Jurišića, direktora Narodnog muzeja ideja da se na dostojanstveni način obeleži jubilej 200 godina od rođenja kneza Mihaila u Kragujevcu rodila se još 2019. godine prilikom otvaranja izložbe Narodne banke Srbije o srpskom novcu u Konaku kneza Mihaila, koju je tada otvorio sadašnji gradonačelnik Kragujevca Nikola Dašić.

Činjenica koju sam istakao je da se ta izložba otvara na mestu na kome se u doba kneza Miloša nalazila državna blagajna i na lokaciji gde je rođen knez Mihailo koji je i uveo prvu srpsku novovekovnu kovanicu. Predlog je bio da NBS izda posebnu kovanicu sa likom kneza Mihaila povodom obeležavanja značajnog jubileja, što je kasnije i formalno prihvaćeno. Ideja se potom nadogradila sa osmišljavanjem manifestacije koja bi se zvala „Knez Mihajlovi” dani i koja bi se realizovala u Kragujevcu pre svega u okviru matične lokacije Muzeja – nekadašnjeg dvorskog kompleksa, kaže Jurišić.

okviru priče o obeležavanju jubileja kasnije su se nadovezale i ideja o organizaciji muzejske izložbene postavke posvećene Knezu, kao i podizanje spomen obeležja na lokaciji Šarenog konaka, sa pratećim kulturno-umetničkim programom.

Grad Kragujevac je prepoznao značaj ove inicijative, koju je on ispred Muzeja formalno uputio Skupštini Grada.

– Nadamo se da će i republički nivo vlasti prepoznati značaj ovog jubileja i podržati nas preko projektnih aktivnosti u oblasti kulture u realizaciji brojnih programskih sadržaja, očekuje on.

Autorski tim Narodnog muzeja Šumadije i Istorijskog arhiva Šumadije (Bojana Topalović, Roksanda Aleksić i Goran Milosavljević) trenutno radi na osmišljavanju nove istorijske postavke čije je otvaranje planirano 16. septembra naredne godine, a u planu je i saradnja sa drugim muzejima i institucijama iz zemlje.

– Osim centralne manifestacije, u saradnji sa drugim ustanovma kulture iz Kragujevca u planu je realizacija brojnih kulturnih sadržaja (od koncerata, preko igrokaza i izložbi do izdavačkih poduhvata) tokom cele godine, ali konačni program će biti utvrđen u okviru Mreže ustanova kulture Kragujevca, navodi Jurišić, po kome o značaju kneza Mihaila kao istorijske ličnosti nije potrebno posebno govoriti.

Po njegovom mišljenju heraldički moto sa grba dinastije Obrenović „Vreme i moje pravo” sa ispisanom godinom 1389. (Kosovski boj) i 1815. (Drugi srpski ustanak) je aktuelna čak i danas, možda i više nego ikad.

– Knez Mihailo je uklesan u istorijsko pamćenje Srbije, a mi ćemo dati svoj skromni doprinos da se podsetimo na istorijski značaj vladara koji je rođen u Kragujevcu, zaključuje on.

Za glavnog gradskog arhitektu Ivana Radulovića podizanje spomenika Knez Mihailu u okviru „Miloševog venca” – prostornoj kulturno-istorijskoj celini u kojoj je i rođen, definitivno je pitanje identiteta grada, ali i dužnosti koju Kragujevac ima prema jednom od svojih najznačajnijih sugrađana.

Sa druge strane „spomenikovanje” urbane sredine, a posebno prostora kulturnog nasleđa može biti problematično, sa aspekta ugrožavanja značajnih vizura, gradskih panorama, kulturnog, istorijskog i ambijentalnog identiteta i drugo, tako da se izbor lokacije, veličine i materijalizacije spomenika, kao i umetničkog izraza, spomeničke simbolike i semantike, mora vršiti posebno pažljivo i uz učešće svih relevantnih eksperata, ali i građana, podseća Radulović.

Za njega, svakako, spomenik Knezu Mihailu na prostoru Miloševog venca, mora da bude deo šire priče uređenja ovog kompleksa, kome je poslednjih decenija pristupano stihijski i nesinhronizovano, uglavnom od strane aktuelnih korisnika ovog prostora.

– Predlog ponuđenog rešenja za postavljanje spomenika mora da bude adekvatno arbitriran, ali imperativ mora da bude i istovremeno oblikovanje i uređenje parternih i zelenih površina u okruženju u cilju formiranje povoljne slike kulturnog predela, smatra glavni gradski arhitekta.

Izvor:Danas